تأثیر تعلیمی کلیله و دمنه بر مثنوی مولانا

نویسنده

چکیده مقاله:

گاهی عارفان از یک تناسب و شباهت جزئی حکایت با مفاهیم مورد نظر، متوجه نکته­های تعلیمی ومعانی بلند عرفانی می­شوند و با نگاهی دیگرگونه به شخصیت­ها و حوادث داستان، تفسیر (بلکه تأویل) دیگری - جدای از معانی اخلاقی - از آن ارائه می­کنند؛ همچون نگاه مولانا به برخی از حکایت­های تعلیمی کلیله و دمنه (از جمله حکایت خرگوش و شیر) و تأویل آن­ها. عرفا به دلیل اینکه با حقایق غیر قابل بیان و ناگفتنی سرو کار دارند، نسبت به داستان­های حیوانات توجه خاصی داشته­اند. البته بسیاری از مفاهیم مذهبی و اخلاقی چنین ویژگی­ای دارند که درک آن­ها آسان نیست، اما این مفاهیم کم و بیش مصداقی خارجی دارند و براساس همان مصداق هم  ارزش­گذاری و شناخته می­شوند. این تحقیق به منظور شناخت تأثیر تعلیمی کلیله و دمنه بر روی حکایت خرگوشان مثنوی مولوی انجام گرفته، نتایج به دست آمده نشان می­دهد که تمثیل­های مولانا در انگیزه­ی نوشتن یک حکایت و چگونگی آوردن عبارات حکیمانه، تحت تأثیر کلیله و دمنه هستند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تأثیر تعلیمی معنای ضمنی و صریح افعال در کلیله و دمنه و مقامات حمیدی

نثر فنی کلیله و دمنه و مقامات حمیدی با در بر داشتن دلالت‌های ضمنی و غیر صریح، سبک متفاوتی از وجه تعلیم را نشان می‌دهد. رمزگشایی معانی ضمنی در این آثار آشکار می‌سازد برخلاف فرضیه محققان مبنی بر بسیار بودن لغات نسبت به معانی در متون نثر قرن ششم هجری، به دلیل نزدیک ‌شدن این آثار به شعر دلالت‌های ثانوی بیشتری مطرح می‌شود؛ چنان که با آشنایی‌زدایی و تحول در مسیر درک، راه دریافت معنی را گسترده‌تر و اث...

متن کامل

بررسی تأثیر تعلیمی معنای ضمنی و صریح افعال در کلیله و دمنه و مقامات حمیدی

نثر فنی کلیله و دمنه و مقامات حمیدی با در بر داشتن دلالت‌های ضمنی و غیر صریح، سبک متفاوتی از وجه تعلیم را نشان می‌دهد. رمزگشایی معانی ضمنی در این آثار آشکار می‌سازد برخلاف فرضیه محققان مبنی بر بسیار بودن لغات نسبت به معانی در متون نثر قرن ششم هجری، به دلیل نزدیک ‌شدن این آثار به شعر دلالت‌های ثانوی بیشتری مطرح می‌شود؛ چنان که با آشنایی‌زدایی و تحول در مسیر درک، راه دریافت معنی را گسترده‌تر و اث...

متن کامل

عمل‌گرایی (پراگماتیسم) در کلیله و دمنه

پراگماتیسم مکتبی فلسفی است که ضمن اینکه اصالت را به عمل می‌دهد، به امور واقع توجّه کرده، سعی می‌کند که مصلحت را در نظر بگیرد و نیز به هیچ‌ گونه مطلق‌گرایی در باب نظریّه‌ها معتقد نیست و حقیقت را امری نسبی می‌داند. عقاید و نظریّه‌ها را ابزاری برای رسیدن به هدف می‌داند که کارآیی آنها در جریان تجربه مشخّص می‌شود. از بنیان‌گذاراناین مکتب، پیرس، جیمز و دیویی را می‌توان نام برد. در این پژوهش، ابتدا پیشینه...

متن کامل

مقایسه و بررسی عناصر داستانی شیر و نخچیران در مثنوی معنوی و کلیله و دمنه

در این مقاله، سعی شده است که عناصر داستانی قصّه­ی شیر و نخچیران در دفتر اول مثنوی بررسی شود. همچنین، مقایسه‌ای بین این داستان در مثنوی با اصل آن در کلیله و دمنه انجام بگیرد. این تحقیق نشان می‌دهد که هر چند مولانا قصّه را از منبع دیگری در مثنوی آورده است، اما او یک مقلّد صرف نیست؛ بلکه عناصری به این قصّه افزوده است که نه تنها آن را زیباتر کرده، بلکه با به کار بردن این عناصر در قصّه، آن را به داستان‌ه...

متن کامل

نمود گزاره‌های عرفانی در کلیله و دمنه

چکیده: قرن پنج تا هفت در تاریخ ادب فارسی یکی از پربارترین دوران در زمینۀ نگارش آثاری با زمینه یا صبغۀ غالب عرفانی است. میانة همین دوران، یعنی قرن ششم نیز سرآغاز پیدایش نثر مزیّن و متکلّف فارسی یا همان نثر مصنوع است که با فعّالیّت نصرالله منشی و با نگارش کلیله و دمنه، صورت رسمی به خود گرفت. نکته‌ای که ذهن خواننده را به خود معطوف می­سازد این است که با توجّه به رواج روحیة عرفان­گرایی در این دوره و با ...

متن کامل

نقدی بر «کلیله و دمنه» به تصحیح مجتبی مینوی

کلیله و دمنه از کتاب‌های بسیار معروف و کم‌نظیر است. این کتاب در عهد ساسانیان از زبان سنسکریت به پهلوی نقل شد و عبدالله بن مقفّع آن را از پهلوی به عربی ترجمه کرد. در عصر نصربن احمد سامانی، ابوالفضل محمّد بلعمی آن را به نثر فارسی برگرداند. رودکی، شاعر معروف، آن را به نظم کشید و کتابی که امروز در دست داریم، از ابوالمعالی نصرالله بن محمّد عبدالحمید است که آن را از کلیلة ابن‌مقفّع در نیمة قرن ششم هجری، ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 16

صفحات  193- 202

تاریخ انتشار 2013-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023